Ελαιοτριβείο

Το ελαιοτριβείο της Μονής , κατασκευασμένο στο τρίτο τέταρτο του 19ου αιώνα, αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα και τεχνολογικά πιο εξελιγμένα του Αγίου Ορους. Βρίσκεται στο δυτικότερο άκρο της παραλιακής ζώνης, κοντά στην ερειπωμένη χορταποθήκη. Μέχρι και τον 18ο αιώνα βρισκόταν στο εσωτερικό του μοναστηριακού περιβόλου. Μία επιγραφή του 1319/20, εντοιχισμένη σήμερα στην δυτική όψη του εξωνάρθηκα του καθολικού, αναφέρεται στην ανακαίνιση της τράπεζας και του ελαιοτριβείου. Το τελευταίο ίσως να συνδεόταν κατά κάποιο τρόπο με την τράπεζα. Το σύμπλεγμα του σημερινού ελαιοτριβείου αποτελούν τα ακόλουθα τρία μέρη·

α) Το κυρίως εργαστήριο, ο εξοπλισμός του οποίου περιελάμβανε μύλο με ζεύγος κυλινδρικών λίθων, αντλία, υδραυλικό πιεστήριο, άξονες και ιμάντες για την κίνησή τους, και κτιστή δεξαμενή για τον διαχωρισμό του λαδιού από το νερό. Στην βορειοδυτική γωνία του υπάρχει διώροφος χώρος διαμονής.

β) Το σύστημα υδροκινήσεως, που αποτελείται από την κατακόρυφη φτερωτή και τα αυλάκια του νερού. Το εργαστήριο ήταν υδροκίνητο ως την δεκαετία του 1930, όταν εγκαταστάθηκε μηχανή πετρελαίου για την λειτουργία του.

γ) Η απλωταριά στα ανατολικά, όπου τοποθετούνταν οι ελιές αμέσως μετά την συλλογή τους. Από φωτογραφίες προκύπτει ότι στις αρχές του αιώνα η απλωταριά ήταν στεγασμένη.