Χρονολόγιο
11.05.2011
τέλος 4ου αι.: ίδρυση της Μονής από τον Μέγα Θεοδόσιο
962: ίδρυση του πρώτου μεγάλου κοινοβίου στο Αγιον Ορος (Μονή της Λαύρας) από τον Άγιο Αθανάσιο τον Αθωνίτη.
972: έκδοση του πρώτου αγιορειτικού Τυπικού από τον αυτοκράτορα Ιωάννη Τζιμισκή.
972-985: ίδρυση ή ανακαίνιση της Μονής Βατοπαιδίου.
1010: αναφορά της Μονής Βατοπαιδίου μεταξύ των τριών μεγαλυτέρων μονών του Αγίου Ορους.
αρχ. ΙΑ’ αι.: απόκτηση του παλαιότερου γνωστού μετοχίου της Μονής (Προσφόριο).
1045: έκδοση του δεύτερου αγιορειτικού Τυπικού από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Η” Μονομάχο.
1080: παραχώρηση του πρώτου προνομίου προς την Μονή με χρυσόβουλλο του αυτοκράτορα Νικηφόρου Βοτανιάτη.
ΙΒ’ αί.: απόκτηση του βατοπαιδινού μετοχίου του Πρόβλακα.
1197: συνάντηση στην Μονή Βατοπαιδίου του αυτοκράτορα της Σερβίας Στεφάνου Νεμάνια (ως μοναχού Συμεών) και του υιού του Σάββα, βατοπαιδινού μοναχού (κατά κόσμον Ράστκο Νεμάνια).
1199: ίδρυση της Μονής Χιλανδαρίου από τους Βατοπαιδινούς Αγίους Συμεών και Σάββα.
1205: σύντομη κατάληψη του Αγίου Ορους από τους Λατίνους της Δ’ Σταυροφορίας.
1287: προσθήκη στο όνομα της Μονής του χαρακτηρισμού Βασιλική. Ο Ηγούμενός της υπογράφει ως ο Ηγούμενος της πρώτης Λαύρας του Αγίου Όρους.
1301: απόκτηση του μετοχίου του Αγίου Μάμαντος από το Βατοπαίδι. Επικύρωση της βατοπαιδινής περιουσίας στην Μακεδονία με χρυσόβουλλο του Ανδρονίκου Β’ του Παλαιολόγου.
1307-1309: λεηλασία του Αγίου Ορους από τους Καταλανούς.
μέσα ΙΔ’ αι.: μεγάλες δωρεές προς την Μονή από τον αυτοκράτορα Ιωάννη ΣΤ’ Καντακουζηνό.
1346 και 1348: επικύρωση των βατοπαιδινών κτημάτων και προνομίων από τον Σέρβο ηγεμόνα Στέφανο Δουσάν που έχει καταλάβει το Αγιον Ορος.
1356: επικύρωση των κτημάτων και των προνομίων της Μονής από τον αυτοκράτορα Ιωάννη Ε’ τον Παλαιολόγο.
1362: η Μονή Βατοπαιδίου καταλαμβάνει οριστικά την δεύτερη θέση στην αγιορειτική ιεραρχία.
1371: επιστροφή του Αγίου Ορους στην βυζαντινή κυριαρχία.
1383-1403: πρώτη οθωμανική κατάκτηση στο Αγιον Ορος.
1406: έκδοση του τρίτου αγιορειτικού Τυπικού από τον Μανουήλ Β’ Παλαιολόγο.
1424: αρχή της οριστικής οθωμανικής κυριαρχίας στο Αγιον Ορος.
1425: αναγνώριση των προνομίων της Μονής με φιρμάνι του σουλτάνου Μουράτ Β’.
1444: επίσκεψη στο Βατοπαίδι του Ιταλού περιηγητή Κυριακού του Αγκωνίτη.
1449: προσπάθεια της Μονής για επιστροφή στο κοινοβιακό σύστημα.
1489: η βατοπαιδινή αδελφότητα αριθμεί 330 μοναχούς.
1495-96 (7004): κατασκευή του αρσανά της Μονής με έξοδα του Ρουμάνου ηγεμόνα Στεφάνου.
1505-6: κουρά του Αγίου Μαξίμου του επιλεγομένου Γραικού (μετέπειτα φωτιστού των Ρώσων) στην Μονή Βατοπαιδίου.
1564: κτίσθηκε ο ναός, το πρώτο κτίσμα της Μονής Γκόλια στην Ρουμανία. Αφιερώθηκε στην Μονή Βατοπαιδίου το 1606.
1569: δήμευση όλων των αγιορειτικών γαιών από τον σουλτάνο Σελίμ Β’ και εκ νέου εξαγορά τους από τις Μονές.
1574: αποτυχημένη προσπάθεια επιστροφής της Μονής στο κοινοβιακό σύστημα.
1628: πρώτη μαρτυρία της Σκήτης του Αγίου Δημητρίου.
1642 περ.: αφιέρωση στο Βατοπαίδι της Μονής του Αγίου Δημητρίου Μαυρομόλου στο Γαλάτσι της Ρουμανίας.
1653-5: μεταφορά μεγάλου αριθμού χειρογράφων της Μονής στην Μόσχα από τον Ρώσο μοναχό Αρσένιο Σουχάνωφ.
1661: αγορά του κελλίου του Ξύστρη (μετέπειτα Σκήτης Αγίου Ανδρέου) από την Μονή Βατοπαιδίου.
1677: ο αριθμός των μοναχών της Μονής ανέρχεται σε 350.
1689: αφιέρωση στο Βατοπαίδι της Μονής Μύρα στην Ρουμανία.
1698: πρώτη μαρτυρία για ύπαρξη βιβλιοθήκης στην Μονή από τον περιηγητή Ιωάννη Κομνηνό.
1744: πρώτη μαρτυρία για ύπαρξη αρχείου στην Μονή από τον Ρώσο περιηγητή Βασίλειο Barskij.
1748/49: ίδρυση της Αθωνιάδος Ακαδημίας από τους Βατοπαιδινούς.
1752: σύνταξη του καταστατικού της Σκήτης του Αγίου Δημητρίου.
1768: ανέγερση νέου ναού στο κελλίο του Ξύστρη, αφιερωμένου στον Απόστολο Ανδρέα.
1783: έκδοση του αγιορειτικού Τυπικού από τον πατριάρχη Γαβριήλ Δ’.
1785: ανοικοδόμηση της σημερινής τράπεζας της Μονής με έξοδα του σκευοφύλακα Φιλοθέου.
1786: μεγάλη οικονομική ενίσχυση της Μονής από τον Σωφρόνιο Ειρηνουπόλεως.
1788: κατασκευή του ξυλόγλυπτου τέμπλου του καθολικού της Μονής με έξοδα του σκευοφύλακα Φιλοθέου.
1808: η απογραφή αυτού του έτους αναφέρει στο Βατοπαίδι 234 μοναχούς.
1809: διακοπή της λειτουργίας της Αθωνιάδος Ακαδημίας.
1821: απόφαση μετατροπής της Μονής σε κοινόβιο, η οποία δεν εφαρμόζεται. Ξέσπασμα και καταστολή της επαναστάσεως στην Μακεδονία. Σύληση μέρους των θησαυρών της Μονής από τους Τούρκους.
1830: αποχώρηση των Τούρκων από το Αγιον Ορος.
1837: επίσκεψη του Αγγλου ευγενούς R. Curzon στο Βατοπαίδι.
1840: ανακάλυψη του λειψάνου του Αγίου Ευδοκίμου του Νεοφανούς στο κοιμητήριο της Μονής.
1841-3: κλοπή χειρογράφων της Μονής από τον Μηνά Μηνωΐδη.
1842: παραχώρηση του κελλίου του Ξύστρη από το Βατοπαίδι σε Ρώσους μοναχούς.
1849: ανακήρυξη του κελλίου του Ξύστρη σε Σκήτη (Σκήτη του Αγίου Ανδρέου).
1859: δωρεά του Ανανία Βατοπαιδινού προς το Πανεπιστήμιο Αθηνών.
1863: δήμευση των βατοπαιδινών μετοχίων στην Ρουμανία.
1867: μεταφορά της βιβλιοθήκης της Μονής στον πύργο της Παναγίας.
1870 περίπου.: ίδρυση σχολείου εντός της Μονής Βατοπαιδίου.
1900: εγκαίνια του νέου κυριακού της Σκήτης του Αγίου Ανδρέου.
1901: μεταφορά του αρχείου της Μονής στον πύργο της Παναγίας.
1903: ο αριθμός των Βατοπαιδινών ανέρχεται σε 966.
1905: αγορά του μετοχίου του Σοφουλάρ από την Μονή.
1912: απελευθέρωση του Αγίου Ορους από τον ελληνικό στρατό.
1917: Οκτωβριανή Επανάσταση. Απώλεια των βατοπαιδινών μετοχίων στην Ρωσία.
1922 κ.εξ.: σταδιακή παραχώρηση των βατοπαιδινών μετοχίων στην Μακεδονία σε πρόσφυγες.
1926: ψήφιση του ισχύοντος Καταστατικού Χάρτου του Αγίου Ορους.
1930: διοργάνωση στην Μονή Βατοπαιδίου των πρώτων συναντήσεων της Διορθοδόξου Επιτροπής.
1961: το Βατοπαίδι αριθμεί 127 μοναχούς.
1990: εγκατάσταση νέας αδελφότητος στο Βατοπαίδι και υιοθέτηση του κοινοβιακού συστήματος.
1992: ανακάλυψη των αγίων λειψάνων των τριών νέων κτιτόρων της Μονής (Νικολάου, Αθανασίου και Αντωνίου) κατά την διάρκεια ανασκαφής εντός του καθολικού.
2001: ανασκαφές πέριξ του καθολικού (οι οποίες συνεχίζονται) και ανακάλυψη παλαιοχριστιανικού ναού.