Η Σκήτη του Αγίου Ανδρέου (Σεράι)

Βρίσκεται στο βόρειο άκρο των Καρυών, στην θέση του μονυδρίου του Ξύστρη (ή Ξέστου), το οποίο μαρτυρείται από το 1057. Πριν τα μέσα του ΙΖ’ αι. το μονύδριο αγοράσθηκε από τον πρώην πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Αθανάσιο Γ Πατελλάρο, ο οποίος το ανακατασκεύασε και το μετέτρεψε σε κελλίο. Στην συνέχεια παρέμεινε στην δικαιοδοσία του Πρώτου και της Μεγάλης Συνάξεως έως το 1661, οπότε αγοράσθηκε από την Μονή Βατοπαιδίου. Το Σεράι ήταν αφιερωμένο στον Άγιο Αντώνιο έως το 1768, οπότε ο πρώην πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Σεραφείμ Β’ ο Ακαρνάν, στον οποίο παραχωρήθηκε, έκτισε νέο ναό αφιερωμένο στον Απόστολο Ανδρέα. Το 1842 το Βατοπαίδι το πώλησε σε Ρώσους μοναχούς και το 1849 ανακηρύχθηκε σε σκήτη ύστερα από ρωσικές πιέσεις και παρά τις αντιρρήσεις των Βατοπαιδινών. Αμέσως άρχισε η ανέγερση των μεγαλοπρεπών πτερύγων της Σκήτης και του νέου κυριακού, το οποίο εγκαινιάσθηκε το 1900. Το συγκρότημα περιελάμβανε πολλούς ναούς και παρεκκλήσια, τράπεζα και βιβλιοθήκη με πολύτιμα ελληνικά και σλαβικά χειρόγραφα.

Ο αριθμός των μοναχών στις αρχές του Κ’ αι. προσέγγιζε τους 700 και αντανακλούσε την έντονη εκκλησιαστική και πολιτική παρουσία της Ρωσίας στον Αθωνα, η οποία όμως ανακόπηκε απότομα με την έκρηξη της Επαναστάσεως του 1917. Στην συνέχεια η Σκήτη παρήκμασε και επανήλθε στην δικαιοδοσία της κυριάρχου Μονής Βατοπαιδίου. Μεγάλη πυρκαγιά πριν 40 περίπου χρόνια κατέστρεψε την βιβλιοθήκη και μεγάλο τμήμα της Σκήτης. Σε μία από τις απέραντες πτέρυγες στεγάζεται έως σήμερα η Αθωνιάδα Σχολή.