Σχέσεις Μονής Βατοπαιδίου και Επανωμής

Σύμφωνα με μαρτυρίες αξιόπιστων ανθρώπων, στο μαρτύ­ριο του αγίου Αργυρίου (1806) εκτός των Θεσσαλονικέων παραβρέθηκαν και Επανομίτες.

Μετά το μαρτυρικό θάνατο του νεαρού Αργυρίου, ο πατέ­ρας του (Αστέριος Ντουγιούδης) στη μνήμη του υιού του εξόρυξε πηγάδι, που βρίσκονταν στη θέση «Κορηλλό», ώστε οι αντλούντες να δέονται υπέρ της ψυχής του απαγχονισθέντος υιού του. Το πηγάδι αυτό ονομάστηκε (σύμφωνα με τη μαρτυρία της οικογένειας Μιχαήλ και Πασχάλη Χαλιάπα) «Ντουγιούδη Πηγάδι». Η ονομασία αυτή διατηρήθηκε για αρκετά χρόνια. Οι επερχόμενες γενεές μετονόμασαν το πηγά­δι αυτό σε «Ξενάδικο πηγάδι» και την περιοχή «Ξενάδικα», γιατί η γενιά του Αγίου με την επωνυμία «Ντουγιούδη» δεν άφησε απογόνους, με αποτέλεσμα να εξαλειφθεί και να θεω­ρείται ότι αυτό εξορύχθηκε από κάποιον ξένο.

Από τη στιγμή του μαρτυρίου του ο νεαρός Αργύριος κατα­ξιώθηκε στη συνείδηση και στην ψυχή των Επανομιτών κα­θώς και των Θεσσαλονικέων χριστιανών ως νεομάρτυρας. Αυτό άλλωστε αποδεικνύεται και από την ήδη υπάρχουσα εικό­να του Αγίου, που βρίσκεται στα Βημόθυρα του Ιερού Ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου με χρονολογία 1853.

Αρχικά ο εορτασμός του Αγίου περιοριζόταν στην τέλεση της θείας Λειτουργίας με επιφυλακτικότητα «διά τον φόβον των Αγαρηνών», μέχρι και το έτος 1898. Ύστερα από φιρ­μάνι της Πύλης (1899) απαγορεύτηκε ο εορτασμός του Α­γίου μέχρι και το έτος 1909. Το φιρμάνι αυτό βρέθηκε στα χέρια των Επανομιτών πολύ αργότερα, σε αντίγραφο από τα βιβλία που διατηρούσε ο τούρκος Ταξιντάρης (Εισπράκτορας φόρων) Θεσσαλονίκης. Από το έτος 1909 μέχρι και το 1930 αν και είχε λήξει η απαγόρευση του εορτασμού του Αγίου, λό­γω της μεταβατικής καταστάσεως, συνεχίστηκε ο μη εορτα­σμός του.

Το 1930 στην Επανομή εμφανίστηκε ένα είδος αρουραίων, οι οποίοι προκαλούσαν φοβερές καταστροφές στις καλλιέργει­ες των κατοίκων. Η επιστήμη αδυνατούσε να προσφέρει λύ­ση. Οι γεωπόνοι μάταια προσπαθούσαν να απαλλάξουν τον τό­πο από τη Βιβλική αυτή καταστροφή. Όπως συμβαίνει πά­ντοτε σε τέτοιες περιπτώσεις, αφού ο άνθρωπος εξαντλήσει ό­λες του τις δυνατότητες, προσφεύγει ταπεινωμένος και ελπιδοφόρος στο Δημιουργό και Κτίστη του παντός.

Η Εκκλησία της Επανομής σαν φιλόστοργη μητέρα, «ως η όρνις που επισυνάγει τα νοσσία εαυτής υπό τας πτέρυ­γάς της» τίθεται σε συναγερμό. Οι συγκροτούντες την Εκ­κλησιαστική Επιτροπή του Ιερού Ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου: Ιωάννης Χαλιάπας, Αθανάσιος Παντελής και Νι­κόλαος Κοντάνας, με επικεφαλής τον ιερέα π. Γρηγόριο Γκόρη αποφασίζουν να αποτανθούν στην Ιερά Κοινότητα του Α­γίου Όρους και ιδιαίτερα στην Ιερά Μονή Βατοπαιδίου για να φέρουν την Αγία Ζώνη, ως ευλογία στην Κωμόπολη, προκειμένου να απαλλαγούν από τη φοβερή πληγή των αρουραίων.

Το ταξίδι ήταν δύσκολο και επικίνδυνο, λόγω ελλείψεως των καταλλήλων μέσων συγκοινωνίας. Η απόφαση όμως ηρωική και η θέληση αμετάκλητη. Γίνονται δεκτοί με μεγάλη χαρά από τον ηγούμενο του Βατοπαιδίου π. Ζαχαρία και τον ιερομόναχο π. Κωνσταντίνο.

Στο λιτό δείπνο που τους προσφέρθηκε, οι γέροντες της Ιεράς Μονής θέλησαν να πληροφορηθούν αν όντως στην Ε­πανομή υπάρχει νεομάρτυρας με το όνομα Αργυρός ή Αργύριος. Τότε δόθηκε η ευκαιρία στον Ιωάννη Χαλιάπα να αναφέρει τα όσα του διηγήθηκε ο πατέρας του, Πασχάλης:

«Μια μέρα που έβοσκα τα ζώα με τον πατέρα μου, μου είπε να πάω και να τα ποτίσω στο πηγάδι του «Ντουγιούδη». Ε­γώ του απάντησα πως δεν λέγεται «Ντουγιούδη», αλλά «Ξε­νάδικο». Όχι μου απάντησε. Αυτό το πηγάδι το έφτιαξε ο Ντουγιούδης, που ήταν ευσεβής χριστιανός και φιλάνθρωπος. Το σπίτι του ήταν στα «Νακάδικα» και είχε έναν γιο, τον Αρ­γυρό. Επειδή οι Τούρκοι μάζευαν όλους τους νέους στο στρα­τό, θεώρησαν καλό να τον στείλουν στη Θεσσαλονίκη να γίνει ράφτης. Στο «Καπάνι», σημερινή πλατεία Άθωνος, υπήρχε ένα πολύ καλός ράφτης.

Κάποια μέρα καθώς σχολούσε ο δεκαοχτάχρονος Αργυρός είδε κόσμο μαζεμένο. Ρώτησε να μάθει τί συμβαίνει και του είπαν ότι οι Γενίτσαροι έπιασαν έναν χριστιανό από το Σοχό και τον καταπίεζαν να πληρώσει το φόρο. Επειδή εκείνος αδυνατούσε να πληρώσει, μπροστά στις απειλές των Αγαρηνών προτίμησε να αρνηθεί την πίστη του, για να γλυτώσει τον απαγχονισμό. Τότε ο νεαρός Αργυρός με τη μεγάλη πίστη που είχε προς τον Χριστό παρουσιάστηκε μπροστά στους Γενί­τσαρους και είπε προς τον αρνησίχριστο: «Δεν ντρέπεσαι να αρνηθείς τον πραγματικό Θεό και να προσκυνήσεις τους Αγαρηνούς;»

Αμέσως οι Γενίτσαροι τον άρπαξαν και τον πήγαν στον Κατή. Ο Κατής όχι μόνο δεν βρήκε κατηγορία, αλλά και ε­παίνεσε την ομολογία του νεαρού Αργυρού διότι υποστήριζε τη θρησκεία του. Οι Αγαρηνοί στράφηκαν εναντίον του Κατή, ο οποίος αναγκάστηκε, να καταδικάσει τον Αργύριο σε απαγ­χονισμό. Αφού τον κακοποίησαν τον πήγαν στο «Καπάνι», όπου υπήρχε ένας μεγάλος πλάτανος από τον οποίο και τον κρέμασαν.

Σύμφωνα με το νόμο των Τούρκων οι κρεμασμένοι έπρεπε να μένουν στην κρεμάλα τρεις ημέρες. Γι’ αυτό έβαλαν φρουρά να τον φυλάνε και συγχρόνως να προκαλέσουν φόβο στους χρι­στιανούς. Ο Θεός όμως δεν έπαψε να τον προστατεύει ακόμα και νεκρό. Τη νύχτα τον στεφάνωσε με φωτεινό στεφάνι κι ένα καντηλάκι που τον φώτιζε.

Όταν οι Χριστιανοί είδαν τα φαινόμενα αυτά, καθώς και πολλοί Τούρκοι, άρχισαν να τον προσκυνούν. Οι Αγαρηνοί όμως με κάθε τρόπο προσπάθησαν να εξαφανίσουν το σώμα του Αγίου, γι’ αυτό και είναι άγνωστο το τι έγινε το άγιό του λεί­ψανο».

Αυτά διηγήθηκε ο Ιω. Χαλιάπας στον ηγούμενο της Μο­νής Βατοπαιδίου.

Τελικά αφού πήραν την Αγία Ζώνη και με τη συνοδεία δύο καλογήρων ανέβηκαν σ’ ένα μικρό πλοιάριο, παίρνοντας το δρόμο της επιστροφής. Η φουρτουνιασμένη θάλασσα ξαφνικά γαλήνεψε, ταξιδεύοντας έτσι άνετα μέχρι τον Άγιο Νικόλαο.

Από εκεί και πέρα δεν μπόρεσαν να ταξιδέψουν λόγω μεγά­λης θαλασσοταραχής. Έτσι επιβιβάστηκαν σ’ ένα αυτοκίνητο και διά ξηράς έφτασαν έξω από την Επανομή στη θέση «Με­τόχι» (παλαιό μοναστήρι της Ιεράς Μονής Αγίας Αναστα­σίας). Όλο το χωριό βγήκε για την προϋπάντηση. Με ψαλ­μωδίες και καμπανοκρουσίες έγινε δεκτή η Αγία Ζώνη στην Κωμόπολη της Επανομής.

Να όμως που μπροστά στην πίστη και την ευλάβεια των κατοίκων η χάρη του Θεού με τις ευλογίες της Παναγίας Θεοτόκου έκανε το θαύμα. Το βράδυ ξέσπασε φοβερή νεροπο­ντή, παρότι υπήρχε μεγάλη ξηρασία. Από το πολύ νερό δεν έμεινε ούτε ένας αρουραίος.

Έτσι ο Θεός απαντά στις προσευχές και στους πόθους των ευλαβών χριστιανών.

Μετά από λίγο καιρό στάλθηκε από την Ιερά Μονή Βα­τοπεδίου και η Ακολουθία του αγίου Αργυρίου, που βρισκόταν στα αρχεία της Μονής, με αποτέλεσμα από το έτος 1931 να καθιερωθεί και πάλι ο εορτασμός του Αγίου. Η πρώτη ακολουθία κυκλοφόρησε το έτος 1933.

Πηγή: Πρωτοπρεσβυτέρου Αθανασίου Δ. Κατζιγκά, Ο Νεομάρτυς Άγιος Αργύριος ο Επανωμίτης, Έκδοση Προσκυνηματικού Ναού Αγίου Αργυρίου, Επανωμή 1999