Επιτραχήλια του επισκόπου Βελλάς Γρηγορίου, έτος 1813

Το επιτραχήλιο (152,5Χ34,6 εκ.) διακοσμείται με τη Ρίζα του Ιεσσαί .

Ο Δίκαιος Ιεσσαί εικονίζεται ξαπλωμένος στην κατώτερη παρυφή του αμφίου. Από το σώμα του ανεβαίνουν κλώνοι που σχηματίζουν ωοειδή πλαίσια, με εξαπτέρυγα να παρεμβάλλονται ανάμεσά τους, μέσα στα οποία εικονίζονται ολόσωμοι προφήτες με τα σύμβολα της Θεοτόκου. Γύρω από τον τράχηλο εικονίζονται η Γέννηση , η Προσκύνηση των Μάγων και των Ποιμένων και ο Πειρασμός του Ιωσήφ. Ακριβώς κάτω από τον Ιεσσαί βρίσκεται η αναθηματική επιγραφή του αμφίου, σύμφωνα με την οποία αφιερώθηκε στη Μονή Βατοπαιδίου από τον επίσκοπο Βελλάς Γρηγόριο από το Μελένικο. Η επιγραφή διαιρείται στα δύο από την χρονολογία «1813 ΜΑΡΤΙΟΥ Β». Ορισμένες εικονογραφικές λεπτομέρειες των συνθέσεων στον τράχηλο, και γενικότερα το σχέδιο και η λεπτολόγος τεχνική που εφαρμόστηκε μαρτυρούν επιδράσεις της δυτικής τέχνης. Πιθανή είναι μάλιστα η απόδοση του αμφίου σε εργαστήριο της Βιέννης, με την οποία διατηρούσαν εμπορικές σχέσεις πολλοί Μελενικιώτες.