Εισαγωγή στις Μεταβυζαντινές Τοιχογραφίες της Μονής

Οι μεταβυζαντινές τοιχογραφίες του μοναστηριακού συγκροτήματος της Μονής Βατοπαιδίου υπερτερούν ποσοστιαίως σε σχέση με εκείνες της βυζαντινής εποχής, υστερούν όμως κατά πολύ σε ποιότητα από τις τοιχογραφίες του καθολικού, που φιλοτεχνήθηκε στα 1312 από χαρισματικούς ζωγράφους. Αξιοσημείωτη είναι η απουσία από την Μονή Βατοπαιδίου τοιχογραφιών του 16ου αιώνα, περίοδο κατά την οποία εργάστηκε στο Ορος ο φημισμένος Θεοφάνης Στρελίτζας και ονομαστοί κρητικοί ζωγράφοι.

Μερικά από τα αξιολογότερα τοιχογραφημένα σύνολα-τοιχογραφίες της Μονής είναι τα ακόλουθα:

Οι τοιχογραφίες στον τρούλλο του παρεκκλησίου του Αγίου Νικολάου (16ος αι.).

Η διακόσμηση της φιάλης του μοναστηριού (μέσα 17ου αιώνα).

Οι τοιχογραφίες του παρεκκλησίου της Παραμυθίας (1677-78).

Η διακόσμηση του παρεκκλησίου του Αγίου Δημητρίου (1721).

Οι τοιχογραφίες της τράπεζας (1786)

Η συμπλήρωση των καταστραμμένων τμημάτων των τοιχογραφιών του κυρίως ναού του καθολικού και η επιζωγράφηση των υπολοίπων (1789).

Οι τοιχογραφίες του νάρθηκα του παρεκκλησίου του Αγίου Δημητρίου (1791).

Οι τοιχογραφίες του νάρθηκα του παρεκκλησίου του Αγίου Νικολάου (1809).

Διορθώσεις και επιζωγραφήσεις των τοιχογραφιών του νάρθηκα του καθολικού (1819).

Η δεύτερη φάση τοιχογραφήσεως της φιάλης (1842).

Η διακόσμηση του προστώου της μοναδικής εισόδου προς την Μονή (1858).

Η «εν ξηρώ» τοιχογραφίες του νάρθηκα του παρεκκλησίου της Αγίας Ζώνης (1860).