Ξυλόγλυπτος σταυρός με βαθμιδωτή βάση και επίχρυσο δέσιμο, έτος 1674


09.05.2011

Ξυλόγλυπτος σταυρός (ύψος 30,5 έκ.) , ο πυρήνας του οποίου διακοσμείται στο κέντρο των δύο όψεων με τις σκηνές της Σταυρώσεως και της Γεννήσεως, πλαισιωμένες από τις πολυπρόσωπες σκηνές του Δωδεκαόρτου. Το δέσιμό του κατασκευάστηκε από επιχρυσωμένο άργυρο. Οι ελισσόμενοι βλαστοί και τα τριπέταλα ανθέμια, τα οποία κατά τόπους γεμίζονται με νίελο, ανταποκρίνονται στο ύφος του νέου άνθινου μπαρόκ που επικρατεί στα έργα της Κωνσταντινουπόλεως. Ο σταυρός στηρίζεται σε ξυλόγλυπτη εξαγωνική βάση, αποτελούμενη από τρία επίπεδα, πάνω στα οποία παριστάνονται, κάτω από τοξοστοιχίες, μάρτυρες, ιεράρχες και άγιοι. Ο συγκεκριμένος τύπος μας είναι γνωστός από τους λεγόμενους σταυρούς του Λάσκαρη, που χρονολογούνται στον 16ο αιώνα και συνδέονται τεχνοτροπικά με τα εργαστήρια του βενετοκρατούμενου ελληνικού χώρου. Σύμφωνα με την αφιερωματική επιγραφή πάνω στην επένδυση της βάσεως, ο περίτεχνος σταυρός κατασκευάστηκε το 1674 με την συνδρομή του προηγουμένου Χριστοφόρου, όταν ήταν ηγούμενος στην Μονή της Γκόλια. Οι έντονες ομοιότητες που παρουσιάζει η διακόσμηση της επένδυσής του με εκείνη του σταυρού που φιλοτεχνήθηκε διά εξόδων του μεγάλου λογοθέτη στην αυλή της Μολδαβίας Νικολάου Μπουχόσι και της ελληνίδος συζύγου του Αννας υποδεικνύει την κατασκευή τους από τον ίδιο χρυσοχόο.

Ξυλόγλυπτος σταυρός με βαθμιδωτή βάση και επίχρυσο δέσιμο, έτος 1674