Οι τοιχογραφίες του εξωνάρθηκα


11.05.2011

Ο εξωνάρθηκας του καθολικού καλύπτεται με τοιχογραφίες του 1312. Οι βυζαντινές παραστάσεις διατηρούνται χωρίς επιζωγραφίσεις ή νεώτερες επεμβάσεις και συνυπάρχουν με νεώτερες τοιχογραφίες του 1819, τις οποίες φιλοτέχνησε ο Βενιαμίν και το συνεργείο του από την Γαλάτιστα Χαλκιδικής. Εντυπωσιακά είναι τα φωτεινά χρώματα των συνθέσεων και η υψηλή ποιότητα της τέχνης του παλαιολόγειου στρώματος. Οι τοιχογραφίες αναφέρονται στα Πάθη και την Ανάσταση του Χριστού (Μυστικός Δείπνος, Νιπτήρ, ο Χριστός εξηγεί το νόημα του Νιπτήρος, Προσευχή στο Ορος των Ελαιών, Προδοσία, ο Χριστός οδηγείται στο πραιτώριο, Μαστίγωση, Προετοιμασία της Σταυρώσεως, Αποκαθήλωση, Επιτάφιος Θρήνος, Λίθος, Εις Άδου Κάθοδος, «Ειρήνη Υμίν», Απιστία του Θωμά) και διατάσσονται στην ανώτερη ζώνη διακοσμήσεως. Στον δυτικό τοίχο, στο τύμπανο της εισόδου εικονίζεται ο Χριστός Αναπεσών, ενώ στο βόρειο και σε τμήμα του ανατολικού τοίχου η ουρανοδρόμος Κλίμαξ του Αγίου Ιωάννου του Σιναΐτου. Οι σκηνές ξεδιπλώνονται σε συνεχή αφήγηση, χωρίς κάθετες διαχωριστικές ταινίες. Η αφήγηση των Παθών εντάσσεται σε μία ενιαία σύλληψη του εικονογραφικού προγράμματος, με σκοπό να προβάλλει την πραγματικότητα του θείου πάθους και της σταυρικής θυσίας του Χριστού για την σωτηρία του ανθρώπινου γένους. Η διακόσμηση του 1312 συμπληρώνεται με την απεικόνιση ολόσωμων ή σε προτομή αγίων, κυρίως μοναχών και στρατιωτικών. Από τεχνοτροπική άποψη οι τοιχογραφίες του εξωνάρθηκα είναι έργο δύο καλλιτεχνών με τελείως διαφορετική καλλιτεχνική προσωπικότητα, οι οποίοι αποκαλούνται συμβατικά «ζωγράφος της Αποκαθηλώσεως» και «ζωγράφος της Προσευχής στο Ορος των Ελαιών».

Η Προδοσία του Ιούδα
Η Προδοσία του Ιούδα (λεπτομέρεια)
Ο Μυστικός Δείπνος
ο Νιπτήρ και ο Χριστός διδάσκων το νόημα του Νιπτήρος
Ο Επιτάφιος Θρήνος (λεπτομέρεια)

Η Μαστίγωση
Λεπτομέρεια από τη Μαστίγωση
η προετοιμασία της Σταυρώσεως
Η Αποκαθήλωση