Ο ζωγράφος της Προσευχής στο Όρος των Ελαιών


11.05.2011

Για την τοιχογράφηση του εξωνάρθηκα εργάστηκαν δύο καλλιτέχνες, οι οποίοι παρουσιάζουν από τεχνοτροπική άποψη εντελώς διαφορετικές καλλιτεχνικές προσωπικότητες, αν και συνεργάσθηκαν για την εκτέλεση ενός ενιαίου εικονογραφικού προγράμματος. Ο ένας από αυτούς ονομάστηκε συμβατικά ζωγράφος της Προσευχής στο Ορος των Ελαιών, από την περίφημη ομώνυμη τοιχογραφία του εξωνάρθηκα, όπου φιλοτέχνησε επίσης τις παραστάσεις του Μυστικού Δείπνου , του Νιπτήρος , του Χριστού που διδάσκει το νόημα του Νιπτήρος και της Προδοσίας του Ιούδα . Οι μορφές που σχεδιάζει, παρά το γεγονός ότι αποτελούν συστατικό στοιχείο ενός ενιαίου συνόλου, κρατούν την αυτονομία τους, δίνοντας την εντύπωση ότι πέτρωσαν στην στάση αυτή για την αιωνιότητα. Τα πλατιά πρόσωπα, στηριζόμενα σε στιβαρούς λαιμούς και ζωγραφισμένα με πλατιά φωτεινά επίπεδα ώχρας που θερμαίνονται με κόκκινες κηλίδες ή γραμμές, διαθέτουν έκφραση γεμάτη πνευματικότητα, γαλήνια, ειρηνική, χωρίς ένταση, ακόμη και σε σκηνές βίας. Τα σώματα είναι κοντόχοντρα, αλλά ρωμαλέα, και πλαστικά αποδοσμένα. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της τεχνικής του ζωγράφου θεωρείται η χρήση ενός λευκού περιγράμματος στο κεφάλι και στο σώμα, με το οποίο η μορφή αποσπάται από την επίπεδη επιφάνεια του τοίχου και τονίζεται η ατομικότητά της.

Οι πτυχές των ενδυμάτων αποδίδονται με πλατιά διαδοχικά επίπεδα και φωτεινές ανταύγειες, που τονίζουν τον σωματικό όγκο. Το ορεινό τοπίο των συνθέσεων είναι χαμηλό και συμπαγές και αναπτύσσεται σε πλάτος. Τα συγκεκριμένα τεχνοτροπικά χαρακτηριστικά συνδέουν τον ζωγράφο της Προσευχής στο Ορος των Ελαιών με τον ζωγράφο του Πρωτάτου Μανουήλ Πανσέληνο και με την καλλιτεχνική παραγωγή της δεκαετίας του 1290.

Η Προσευχή στο Ορος των Ελαιών