Εισαγωγή στις τοιχογραφίες του κυρίως ναού


11.05.2011

Το εικονογραφικό πρόγραμμα του κυρίως ναού κατανέμεται σε τρεις ζώνες. Κυριαρχούν τα θέματα του Δωδεκαόρτου (Γέννηση, Υπαπαντή, ο Χριστός διδάσκων στο ναό, Μεταμόρφωση, Βάπτιση, Ανάσταση του Λαζάρου, Βαϊοφόρος, Μυστικός Δείπνος, Νιπτήρ, ο Χριστός εξηγεί το νόημα του Νιπτήρος, Σταύρωση, Εις Αδου Κάθοδος, Επιτάφιος Θρήνος, Ανάληψη, Πεντηκοστή) που αναπτύσσονται στις τέσσερις καμάρες και στους δύο πλάγιους χορούς. Ο καλλιτέχνης που είχε την ευθύνη του εικονογραφικού προγράμματος περιορίσθηκε στην απεικόνιση βασικών σκηνών από τον κύκλο της ζωής του Χριστού, ακολουθώντας έτσι το πνεύμα που επικρατεί για την διακόσμηση των ναών στις αρχές του 14ου αιώνα. Εντύπωση προκαλούν οι περιορισμένες αριθμητικά σκηνές των Παθών του Χριστού, σε αντίθεση με τον ευρύ κύκλο σκηνών από τα Πάθη που αναπτύσσεται στον νάρθηκα. Επιβεβαιώνεται έτσι η ενότητα του εικονογραφικού προγράμματος του κυρίως ναού και του εξωνάρθηκα. Τα εικονογραφικά σχήματα των σκηνών του Δωδεκαόρτου απλώνονται σε μεγάλες αδιάσπαστες επιφάνειες και επιβάλλονται με την έκταση και την πολυπροσωπία τους. Παράλληλα, στους πλάγιους χορούς αναπτύσσεται ένας περιορισμένος κύκλος, αποτελούμενος από πέντε παραστάσεις, που αναφέρεται στην Παναγία (Προσευχή Ιωακείμ και Αννης, Γενέσιον της Θεοτόκου, Κολακεία και Ευλογία των ιερέων, Εισόδια), στον Ευαγγελισμό της οποίας τιμάται το καθολικό. Πρόκειται, ωστόσο, για τον πλέον εκτεταμένο κύκλο αυτού του είδους που σώζεται σε αγιορειτικό ναό αφιερωμένο στην Θεοτόκο. Η μοναδική σκηνή που προέρχεται από την Παλαιά Διαθήκη είναι οι Τρεις Παίδες εν Καμίνω, η οποία συνιστά προεικόνιση της θυσίας των μαρτύρων της Καινής Διαθήκης (Δαν. 3, 21-28) και προτύπωση της Θεοτόκου. Οι υπόλοιπες επιφάνειες καλύπτονται από ένα πλήθος παραστάσεων με ολόσωμες ή στηθαίες μορφές ιεραρχών, προφητών και αγίων, που διατάσσονται σε μικρές ενότητες.

Γενική άποψη των τοιχογραφιών του βόρειου χορού