Αμφιπρόσωπο επιχρυσωμένο εγκόλπιο με παραστάσεις του Χριστού Παντοκράτορος και του Αγίου Δημητρίου, β’ μισό 14ου αιώνα


08.05.2011

Το εγκόλπιο είναι κατασκευασμένο από επιχρυσωμένο άργυρο και έχει κυκλικό σχήμα στη μορφή μεταλλίου (διάμετρος 5,1 εκ.) Είναι διακοσμημένο και στις δύο όψεις του. Στην κύρια όψη εικονίζεται ένθρονος ο Χριστός, στον τύπο του Παντοκράτορος, να κρατάει κλειστό Ευαγγέλιο και να ευλογεί με το δεξί χέρι . Η παράσταση είναι αποδοσμένη με την τεχνική του έξεργου ανάγλυφου, ενώ ο φωτοστέφανος του Κυρίου και οι συντομογραφίες «ΙC-ΧC» που πλαισιώνουν την κεφαλή του με εγχαράξεις. Με εγχάρακτη τεχνική που μιμείται το επίπεδο ανάγλυφο, πάνω σε κατάστικτο βάθος, έχει αποδοθεί και η προτομή του Αγίου Δημητρίου στην πίσω όψη του εγκολπίου . Στην παράσταση έχει γίνει προσπάθεια δημιουργίας φωτοσκιάσεων, χαρακτηριστικό που δηλώνει επιδράσεις από την ζωγραφική. Ο άγιος φέρει στρατιωτική στολή και οπλισμό. Το βλέμμα του είναι προσηλωμένο στο έδαφος, στοιχείο που μπορεί να θεωρηθεί γνώρισμα της βυζαντινής τέχνης. Και οι δύο όψεις του εγκολπίου πλαισιώνονται από κυματοειδή βλαστό. Ορισμένες λεπτομέρειες, όπως ο φυτικός διάκοσμος της πίσω όψεως, θυμίζουν έργα της ιταλικής τέχνης. Ως προς την τεχνική και την τεχνοτροπία όμως το έργο πλησιάζει κατά πολύ τα ιερά σκεύη που δώρισε στη Μονή Βατοπαιδίου ο Θωμάς Πρελούμπος (1367-1389), έτσι ώστε να χρονολογείται στο β’ μισό του 14ου αιώνα.

Αμφιπρόσωπο επιχρυσωμένο εγκόλπιο με παραστάσεις του Χριστού Παντοκράτορος και του Αγίου Δημητρίου, β' μισό 14ου αιώνα
Αμφιπρόσωπο επιχρυσωμένο εγκόλπιο με παραστάσεις του Χριστού Παντοκράτορος και του Αγίου Δημητρίου, β' μισό 14ου αιώνα