Άγ. Μάξιμος (Γραικός) ο Βατοπαιδινός

Ο Άγιος Μάξιμος, κατά κόσμον Μιχαήλ Τριβώλης, γεννήθηκε το 1470 στην Αρτα και μετά από σπουδές σε πανεπιστήμια της Ευρώπης έγινε κάτοχος ευρείας μορφώσεως και άριστος γνώστης της αρχαίας ελληνικής, λατινικής, γαλλικής και ιταλικής γλώσσης. Ενώ δε του είχε προσφερθή καθηγητική έδρα στο πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας, ανικανοποίητος από το ουμανιστικό πνεύμα της Αναγεννήσεως και αισθανόμενος την ματαιότητα του κόσμου, ελκύσθηκε από την μοναστική πολιτεία και αφιερώθηκε στην Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου του Αγίου Όρους, το βασικότερο κέντρο της Ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας. Η παραμονή στην Μονή Βατοπαιδίου συνετέλεσε ουσιαστικά στην πνευματική του πρόοδο, επειδή σ’ αυτήν εγκαταβίωναν λόγιοι και ενάρετοι μοναχοί. Εκεί αφοσιώθηκε στην άσκηση και στην μελέτη ιερών βιβλίων, τα οποία φυλάσσονταν στην μεγάλη και πλούσια βιβλιοθήκη του Βατοπαιδίου. Στην Μονή ασκήθηκε δέκα έτη, κατά τα οποία συχνά, υπακούοντας στους εκεί πατέρες, έκανε πολλές περιοδίες σε ελληνικές περιοχές, μεταφέροντας προς αγιασμό των πιστών Ιερά λείψανα και στηρίζοντας με τα φωτισμένα λόγια του τους υποδούλους τότε συμπατριώτες του. Ο Άγιος Μάξιμος ήταν ένας από τους διαπρεπέστερους μοναχούς, θεολόγους, φιλοσόφους και λογίους του 16ου αιώνος.

Η μεγάλη του φήμη ήταν η αιτία ώστε το 1516 μετά από αίτηση του Τσάρου Βασιλείου Ιβάνοβιτς και προτροπής του Οικουμενικού Πατριαρχείου και του Πρώτου του Αγίου Όρους, να εκλεγεί και να αποσταλεί από την Ιερά Μονή Βατοπαιδίου, στην Ρωσία για να μεταφράσει εκκλησιαστικά βιβλία στην Ρωσική. Εκεί επιδόθηκε με ζήλο στην αποστολή του και αφού σύντομα έμαθε την ρωσική και σλαβονική γλώσσα, κατόρθωσε με τους ακατάπαυστους κόπους του, όχι μόνο να μεταφράσει πολλά λειτουργικά και πατερικά κείμενα, αλλά κυρίως συνετέλεσε ουσιαστικά στην αναμόρφωση της Ορθοδόξου Θεολογίας, της εκκλησιαστικής λατρείας και έν γένει των ηθών. Ζούσε και μετέδιδε ακραιφνώς το μήνυμα της αυθεντικής Ορθοδόξου Παραδόσεως, διά του διδακτικού του λόγου, των συγγραμμάτων και κυρίως διά της διορθώσεως των εκκλησιαστικών και θεολογικών βιβλίων. Η πολυσχιδής και πολύμοχθος επίσης δραστηριότητα του Αγίου Μαξίμου έδωσε μια θετική ώθηση για την αναβάθμιση και της Παιδείας της Ρωσίας του 16ου αιώνος.

Όπως ήταν φυσικό, η προσπάθειά του για την ανύψωση των ηθών και βίωση της Ορθοδόξου παραδόσεως αντέκρουσε σε μερικούς κακόβουλους ψευδαδέλφους, οι οποίοι τον διέβαλαν και καταδικάσθηκε άδικα σε τριακονταετή φυλάκιση και παρά τις ικεσίες του για επιστροφή στον Αθωνα, δεν του επετράπη μέχρι και τον θανατό του. Όμως η ανδρεία και αγόγγυστη υπομονή του και συγχρόνως η αδιάκοπη προσπάθεια του για τον στηριγμό του Ρώσσικου λαού τον οποίο υπεραγάπησε, τον αγίασαν και του χάρισαν το στεφάνι της ομολογίας. Σύντομα φάνηκε η αξία του έργου που απετέλεσε και η αγάπη του Ρωσικού λαού προς αυτόν, ώστε η Ρωσική Εκκλησία να τον ανακηρύξει άγιο. Ταυτόχρονα θεωρείται Ισαπόστολος και σημαντικός παράγοντας της πνευματικής αναγεννήσεως της Ρωσίας λαμβάνοντας την προσωνυμία “ο φωτιστής και αναμορφωτής των Ρώσων”.

Εκοιμήθη οσιακώς την 21η Ιανουαρίου 1556, ημέρα κατά την οποία η Εκκλησία τιμά τον ομώνυμο και προστάτη τον Όσιο Μάξιμο τον Ομολογητή και την θαυματουργή εικόνα “Παναγία η Παραμυθία”, η οποία βρίσκεται στην Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου.

Το 1997 μεταφέρθηκε από την Ρωσία στην Μονή Βατοπαιδίου μέρος των Ιερών λειψάνων του Αγίου Μαξίμου, μετά από πρόσφατη ανακομιδή, που έκανε ο Πατριάρχης Μόσχας, εκπληρουμένου έτσι του πόθου του Αγίου για επιστροφή στην Μονή της μετανοίας του.