Ο άγιος Ευδόκιμος ο Νεοφανής

Οταν το έτος 1840 οι πατέρες της Μονής θέλησαν να επισκευάσουν το κοιμητήριο, ανακάλυψαν ένα ακέραιο λείψανο μοναχού καλυμμένο με υπολείμματα μοναχικού ενδύματος, ο οποίος είχε σταυρωμένα τα χέρια του στο στήθος και κρατούσε μία εικόνα της Παναγίας. Το λείψανο ανάδιδε άρρητη ευωδία, η οποία έγινε έντονα αισθητή σε όλο τον περιβάλλοντα χώρο.

Η ευωδία των λειψάνων, που είναι γεγονός υπερφυσικό, αποτελεί για την Ορθόδοξη Παράδοση μαρτυρία για την αγιότητα. Οι άγιοι, που στην παρούσα ζωή θεώθηκαν απόκτησαν μόνιμα και αισθητά την Χάρη του Αγίου Πνεύματος στην ψυχή και στο σώμα. Γι’αυτόν τον λόγο όταν μετά τον θάνατό τους χωρίζεται η ψυχή από το σώμα τους, τα οστά τους γίνονται άγια λείψανα, χαριτόβρυτα και ιαματικά. « Οστέα γυμνά εκβλύζουσιν ιάματα», αναφέρεται στην Υμνολογία της Εκκλησίας μας, τονίζοντας την υπερφυσική, θαυματουργική δύναμη των αγίων λειψάνων.

Με σύμφωνη γνώμη των δύο αρχιερέων, Σμύρνης Χρυσάνθου και Ανδριανουπόλεως Γρηγορίου, οι οποίοι εφησύχαζαν εκείνη την περίοδο στην Μονή, οι Βατοπαιδινοί πατέρες αποφάσισαν να ονομάσουν Ευδόκιμο τον άγνωστο αυτόν άγιο, επειδή με την εν γένει πολιτεία του και τους ασκητικούς αγώνες του ευδοκίμησε πνευματικά, ευαρέστησε στον Θεό και αναδείχθηκε όντως σκεύος της Θείας Χάριτος. Επίσης επειδή ευδόκησε ο Θεός και ανακαλύφθηκε το άγιο λείψανό του στους εσχάτους χρόνους.

Ωστόσο οι Βατοπαιδινοί αναζητούσαν το πραγματικό όνομά του, τα θαύματα του οποίου έφθασαν παντού. Αργότερα ο άγνωστος άγιος, παρουσιάστηκε σε κάποιον ενάρετο ασκητή, καθώς και στον ηγούμενο της Μονής, λέγοντας· «Σάββας είναι το όνομά μου, αλλά δεν πειράζει, οι πατέρες ας με λένε Ευδόκιμο». Τον ίδιο καιρό ανακαλύφθηκε στα χειρόγραφα της Μονής φθαρμένος κώδικας του 15ου αιώνα με τον βίο του αγίου Σάββα του διά Χριστόν σαλού. Ο μοναχός που αντέγραφε τον κώδικα έπαθε παραλυσία στο δεξί του χέρι με αποτέλεσμα να σταματήση την αντιγραφή. Παρακαλούσε όμως τον νεοφανή άγιο Ευδόκιμο να τον θεραπεύση για να τελειώση την αντιγραφή του κώδικα, πράγμα που έγινε.

Υπάρχει μία άποψη ότι ο άγιος Ευδόκιμος ταυτίζεται με τον άγιο Σάββα τον Βατοπαιδινό τον Διά Χριστόν Σαλό. Εορτάζεται την 5η Οκτωβρίου, ημέρα ευρέσεως του χαριτοβρύτου λειψάνου του.