Ο Άγιος Φιλόθεος ο Κόκκινος


15.12.2017

Ο Άγιος Φιλόθεος ο Κόκκινος, ο φωτεινότατος αυτός φάρος της Εκκλησίας του Χριστού και θεολόγος του Ακτίστου Φωτός, γεννήθηκε στην πόλη του Αγίου Δημητρίου, την Θεσσαλονίκη, στα τέλη του ΙΓ’ αιώνα.

Εχοντας το προνόμιο να μεγαλώσει στην χριστοκεντρική κοινωνία του Βυζαντίου με εκκλησιαστικό ήθος και παράδοση πολλών αιώνων, απέκτησε πλούσια και λαμπρή μόρφωση, τόσο Χριστιανική όσο και θύραθεν.

Πολύ νέος εγκαταλείπει τον κόσμο, έρχεται στο Αγιον Ορος και γίνεται μοναχός. Αρχίζει από την Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπαιδίου και δεν αργεί να φανερωθεί σε όλους ο ενάρετος και πολυτάλαντος χαρακτήρας του. Ετσι μετά από μερικά χρόνια δέχεται το αξίωμα της ιερωσύνης, όπως μαρτυρείται και στον Αγιορειτικό Τόμο, που υπογράφει ως· <<ο ελάχιστος Ιερομόναχος Φιλόθεος>>. Το 1340 προσκαλείται από τους πατέρες της Ιεράς Μονής Μεγίστης Λαύρας και αναλαμβάνει την ηγουμενία της, παραμένοντας εκεί ως το 1347.

Τότε ψηφίζεται και χειροτονείται, παρά την θέληση του, μητροπολίτης Ηρακλείας. Eνώ στον πατριαρχικό θρόνο βρισκόταν ο Άγιος Ισίδωρος. Αξιο μάλιστα μνήμης είναι το ότι- όπως και οι ιστορικές πηγές φανερώνουν – αυτό έγινε με την προτροπή και την ευλογία των Αγίων Σάββα του Βατοπαιδινού και Γρηγορίου του Παλαμά, με τους οποίους είχε πολύ στενό σύνδεσμο και είχε διατελέσει και μαθητής τους.

Αργότερα, το 1353, εκλέγεται και πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, ανεβαίνοντας έτσι στον υψηλότατο Οικουμενικό θρόνο. Αφού μετά από σύντομο χρονικό διάστημα αναχώρησε θεληματικά, εξαιτίας κάποιων συγχύσεων στα πολιτικά, επανέρχεται για δεύτερη φορά, το 1364, και παραμένει στον θρόνο μέχρι το μακάριο τέλος του (1379).

Η όλη ζωή και το συγγραφικό του έργο μας παρουσιάζουν τον άγιο σαν μια μεγάλη πνευματική μορφή, άγιο ιεράρχη του κύρους των παλαιών ενδόξων ιεραρχών της Εκκλησίας, θεολόγο και συγγραφέα εκκλησιαστικών κειμένων εφάμιλλο των πιο γνωστών και φημισμένων Πατέρων και διδασκάλων της ορθοδόξου πίστεως.

Συνδύασε την ποιμαντική μέριμνα και διακονία προς τον λαό με την ησυχαστική και μυστική πολιτεία, την ταπείνωση και την εν Χριστώ πτωχεία του πνεύματος, με την χάρη της θεολογίας και τον αξιοθαύμαστο χειρισμό του λόγου.

Με την πολύπλευρη αρετή του και τα χαρίσματα του Πνεύματος φάνηκε αλύγιστος στις δυσκολίες αλλά και στις πολλές και μεγάλες ευθύνες του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Δεν άργησε να διαισθανθεί τον παπικό κίνδυνο και τις πλάνες της δυτικής αιρέσεως, γι’ αυτό και υπήρξε αμείλικτος πολέμιός της, συγγράφοντας πλήθος θεολογικών, αντιρρητικών και απολογητικών έργων.

Επίσης με την διάκριση του φωτισμένου από την θεία Χάρη ποιμένα, ανέλαβε την σύσφιγξη των δεσμών όλων των ορθοδόξων λαών. Κοπίασε πάρα πολύ γι’ αυτό τον σκοπό και απέτρεψε εχθροπραξίες μεταξύ ορθοδόξων, επιδεικνύοντας ταυτόχρονα πατρικό ενδιαφέρον και αλληλεγγύη σε γειτονικές ορθόδοξες Εκκλησίες.

Εξαιτίας του απαθούς έρωτά του προς τον Θεό και τους αγίους του, και μάλιστα τους σύγχρονούς του και συμπατριώτες, συνέγραψε πολλά αγιολογικά έργα, στα οποία με υπέροχο λαμπρό ύφος εκθέτει βίους αγίων ιεραρχών, μαρτύρων, οσίων, σαλών διά Χριστόν, όπως ο βίος του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, του Αγίου Σάββα του διά Χριστόν σαλού, του Αγίου Ισιδώρου Κωνσταντινουπόλεως, της Αγίας μάρτυρος Ανυσίας, του Οσίου Νικοδήμου του νέου, του Οσίου Γερμανού του Μαρούλη κ.ά.

Κοιμήθηκε στις 11 Οκτωβρίου του 1379.