Η χρήση του Διαδικτύου στην Ποιμαντική Πράξη της Εκκλησίας
31.12.2012
Η χρήση του Διαδικτύου στην Ποιμαντική Πράξη της Εκκλησίας
Επικοινωνώ μέσα από το δίκτυο
Ο τρόπος έκφρασης του Διαδικτύου είναι καταρχήν εκείνος της παρουσίας: Για να επικοινωνήσεις στο Διαδίκτυο χρειάζεται να είσαι μέσα στο Διαδίκτυο. Μπαίνεις σ’ ένα ανοικτό γήπεδο, όπου όλοι παίζουν με τον ίδιο τρόπο. Το να ανοίξεις έναν ιστότοπο, να στείλεις ένα newsletter, να διαχειριστείς ένα forum, σημαίνει να στείλεις ένα μήνυμα αδιαφοροποίητο στον κόσμο. Είναι προφανές ότι αυτό ισοδυναμεί με μια πρόκληση για την ταυτότητα και την ανωνυμία των μεμονωμένων ιστοτόπων.
Υπάρχει όμως κι ένα πρόβλημα που είναι πολύ πιο σοβαρό και βαθύ, απ’ όσο φαίνεται για τους υπέρμαχους της αποκλειστικής τεχνολογικής και λειτουργικής χρηστικότητας. Πράγματι, οι ποιοτικές απαντήσεις στον κόσμο του Διαδικτύου, αν δεν είναι ευρέσιμες στο εσωτερικό του, πρέπει να αντληθούν απ’ έξω, διαμέσου μιας συνεχούς ανάκλησης της δύναμης της ταυτότητας και των ανθρωπίνων σχέσεσων.
Έχει ήδη δοθεί έμφαση στο γεγονός ότι δεν μπορούν όλα να ειπωθούν από τα ΜΜΕ ούτε από το Διαδίκτυο. Παρόλα αυτά το Διαδίκτυο μπορεί να αναγγείλει ότι υπάρχει ανθρώπινη επικοινωνία πέραν του Διαδικτύου, σ’ ένα χώρο πολύ συγκεκριμένο και πάντα διαθέσιμο. Αυτός ο χώρος είναι η χριστιανική κοινότητα, που καθημερινά ακούει το λόγο του Θεού και τον διαδίδει, που προσεύχεται και μοιράζεται το Σώμα και το Αίμα του Χριστού. Επομένως, η επιτυχία ενός ιστοτόπου που θέλει να λέγεται ορθόδοξος είναι παραδόξως αυτή που παρακινεί το άτομο το οποίο πλοηγείται, να σβήσει τον προσωπικό του υπολογιστή για να πάει να συναντήσει τη χριστιανική κοινότητα, που ζει εδώ και τώρα, γύρω και μαζί μας.
Προτείνουμε στη συνέχεια μερικές απλές βασικές αρχές, που θα μπορούσαμε να ακολουθήσουμε στο σχεδιασμό ενός εκκλησιαστικού ιστοτόπου:
- Η προσοχή της Εκκλησίας απέναντι στον κόσμο του Διαδικτύου, ως ένα ικανό όργανο να «προσφέρει θαυμάσιες ευκαιρίες διάδοσης του Ευαγγελίου», ισοδυναμεί με μια ανεπανάληπτη ιστορική ευκαιρία, που απαιτεί από τη χριστιανική κοινότητα μια δημιουργική προσπάθεια για να αξιοποιηθούν πλήρως οι δυνατότητές της. Η Εκκλησία πλησιάζει το Διαδίκτυο. Όπως και τα άλλα μέσα επικοινωνίας, αυτό είναι μέσο και όχι ένας αυτοσκοπός. Το Διαδίκτυο μπορεί να προσφέρει ευκαιρίες διάδοσης του Ευαγγελίου, αν χρησιμοποιηθεί με γνώση και με μια σαφή συνειδητοποίηση της δύναμής του αλλά και των αδυναμιών του. Πάνω απ’ όλα, προσφέροντας πληροφορίες και προκαλώντας το ενδιαφέρον, καθιστά δυνατή μια πρώτη συνάντηση με το χριστιανικό μήνυμα, ειδικά στους νέους, οι οποίοι όλο και περισσότερο ανατρέχουν στον κυβερνοχώρο ως ένα παράθυρο στον κόσμο. Είναι σημαντικό, επομένως, η χριστιανική κοινότητα να επινοήσει τρόπους πολύ πρακτικούς για να βοηθήσει αυτούς που έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή μαζί της μέσω του Διαδικτύου, ώστε να περάσουν από τον εικονικό κόσμο του κυβερνοχώρου, στον πραγματικό χώρο της χριστιανικής κοινότητας.
- Το Διαδίκτυο αποβαίνει ιδιαίτερα κατάλληλο για να ευνοήσει μια μορφή «κοινότητας», που δεν θα αντικαθιστά με κανέναν τρόπο την αληθινή κοινότητα, αλλά που να προστίθεται σ’ αυτήν, προσφέροντας νέες και αυθεντικές εμπειρίες ανταλλαγών και συνάντησης, και αξιοποιώντας την υπάρχουσα σχέση μεταξύ των μελών της χριστιανικής κοινότητας. Αν είναι αλήθεια ότι ο πλούτος μιας χριστιανικής κοινότητας βρίσκεται στις σχέσεις μεταξύ των μελών που τη συνθέτουν, και ότι η σχέση εκφράζεται με μια αυθεντική δημιουργικότητα μέσα από το έργο των εφημερίων, των εκπαιδευτών της κατήχησης, των παιδαγωγών, των εθελοντών κ.λπ., γιατί να μην είναι δυνατόν να μεταφερθεί στο Διαδίκτυο αυτός ο πλούτος, προσφέροντας τη δυνατότητα μιας ανταλλαγής εμπειριών δίχως προηγούμενο, εύκολα προσβάσιμες ακόμα και σε όσους βρίσκονται μακριά;
- Είναι απαραίτητο να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή προς όλους αυτούς που βρίσκονται έξω από το «γαλαξία» των ορθόδοξων ιστοτόπων. Πολλοί μπορεί να είναι αυτοί που θα πλοηγούνται γεμάτοι από κάθε επιθυμία προσανατολισμού. Θα πρέπει να βρουν γρήγορη και έξυπνη φιλοξενία, εννοιολογική διασαφήνιση και ετοιμότητα καρδιάς. Κάτω απ’ αυτό το προφίλ πρέπει κανείς να λάβει υπόψη του ότι, ενώ είναι σχεδόν αδύνατον να λειτουργούν ενεργά λογοκρισίες απέναντι σε περιεχόμενα που θεωρούνται ετερόδοξα, είναι αντίθετα πολύ εύκολο να ενεργήσει αρνητικά μια έμμεση λογοκρισία, όταν λ.χ. δεν μεταδίδεται εξ ολοκλήρου ένα μήνυμα, όταν αυτό δεν είναι σαφές. όταν το περιβάλλον είναι περίπλοκο ή διφορούμενο. Ίσως οι προθέσεις να είναι οι καλύτερες, αλλά το αποτέλεσμα θα είναι οπωσδήποτε αποτυχημένο.
(απόσπασμα από τη διδακτορική διατριβή της αδ. Σάρας, με θέμα: Η χρήση του Διαδικτύου στην Ποιμαντική Πράξη της Εκκλησίας, σ. 87-88)