Χαιρετισμός αρχιμ. Εφραίμ Βατοπαιδινού στο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο για τον Άγιο Γρηγόριο Παλαμά
09.03.2012
Η Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία Θεσσαλονίκης σε συνεργασία με το Πατριαρχικό Ίδρυμα Πατερικών Μελετών, το Ινστιτούτο Ορθοδόξων Χριστιανικών Μελετών του Καίμπριτζ Αγγλίας τη Μητρόπολη Θεσσαλονίκης καθώς και άλλες Μητροπόλεις και φορείς διοργανώνουν από 7 έως 15 Μαρτίου 2012 διεθνές επιστημονικό συνέδριο με θέμα: «Ο Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς ‘‘Η θεολογική και φιλοσοφική σημασία του έργου του’’».
Ο πανοσιολογιώτατος αρχιμ. Εφραίμ, Γέροντας και Καθηγούμενος της Ιεράς Μεγίστης Μονής Μονής Βατοπαιδίου έστειλε χαιρετισμό ο οποίος διαβάστηκε στην έναρξη του Συνεδρίου τον οποίο και παραθέτουμε στη συνέχεια.
Χαιρετισμός στο Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο για τον άγιο Γρηγόριο Παλαμά
Θεσσαλονίκη 7-12 Μαρτίου 2012
Καθηγουμένου Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου, Αρχιμ. Εφραίμ
Φυλακές Κορυδαλλού
Πέμπτη 1 Μαρτίου 2012
Με ιδιαίτερη χαρά πληροφορηθήκαμε για την διοργάνωση Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου για τον άγιο Γρηγόριο Παλαμά που θα γίνει στην Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία στην Πυλαία Θεσσαλονίκης και συνδιοργανώνεται από την εν λόγω Ακαδημία, το Ινστιτούτο Ορθοδόξων Σπουδών του Cambridge και το Πατριαρχικό Ίδρυμα Βλατάδων.
Η διδασκαλία του αγίου Γρηγορίου Παλαμά είναι επίκαιρη όσο ποτέ άλλοτε για την εποχή μας, ιδιαίτερα η ανθρωπολογία του. Σήμερα ο σύγχρονος άνθρωπος δεν γνωρίζει τί είναι ο άνθρωπος. Ζεί με ένα προσωπείο. Ο άνθρωπος, όπως προβάλλεται σήμερα μέσα από τα φιλοσοφικά, πολιτικά, κοινωνικά, θρησκευτικά συγκρητιστικά συστήματα δεν θεωρείται τίποτε περισσότερο από μία βιολογική μονάδα. Έχει εκφυλισθεί, έχει υποβαθμίσει την ποιότητα και το νόημα της ζωής του. Αυτονομημένος, φίλαυτος, ερμητικά κλεισμένος στο εγώ του, ηδονιστής και πεσιμιστής διαμορφώνει την σύγχρονη παγκοσμιοποιημένη βιοηθική, που εκφράζει την ανήθικη ηθική ποικιλομορφία της εποχής. Δηλαδή με άλλα λόγια ο σύγχρονος άνθρωπος έχει αποκτήσει ένα έντονα εμπαθές προσωπείο.
Όλες οι είδους κρίσεις που μαστίζουν σήμερα την κοινωνία μας, όπως η οικονομική, η πολιτική, η πολιτισμική, η ηθική, η θεσμική έχουν ως βάση τους την κρίση του προσώπου και εκφράζουν ένα αντίστοιχο εμπαθές προσωπείο.
Ο άγιος Γρηγόριος Παλαμάς λέει ότι όταν ο νους του ανθρώπου έλθει «εις εαυτόν» και εποπτεύσει τον εσωτερικό άνθρωπο, θα δεί το «ειδεχθές προσωπείον», δηλαδή το απαίσιο, το άσχημο προσωπείο, που κατασκευάσθηκε από την εμπαθή προσκόλληση στα γήινα και την αμαρτία. Έτσι σπεύδει να καθαρίσει αυτό το προσωπείο με το πένθος και την μετάνοια, να αφαιρέσει αυτό το δύσμορφο κάλυμμα με την άσκηση και την τήρηση των εντολών του Θεού. Ο άνθρωπος τότε βρίσκει την ειρήνη των ψυχοσωματικών του δυνάμεων, την ψυχική αρμονία, την αληθινή εσωτερική ησυχία, φθάνει σε πραγματική αυτογνωσία αλλά και θεογνωσία. Τότε το «ειδεχθές προσωπείον» αποβάλλεται και ο άνθρωπος μεταμορφώνεται σε αληθινό πρόσωπο κατ’ εικόνα του αληθινού και αιωνίου προσώπου, του Θεανθρώπου Χριστού.
Ο άνθρωπος δεν είναι ένα απλό, ένα τυχαίο δημιούργημα. Ο άγιος Γρηγόριος Παλαμάς χαρακτηρίζει τον άνθρωπο ως «τόν μείζονα εν σμικρώ κόσμον», προβάλλει τον τέλειο, τον ολοκληρωμένο εν Χριστώ άνθρωπο, αυτόν που έχει αποβάλει το «ειδεχθές προσωπείον», που έχει ανακαλύψει την νοερά του ενέργεια, που έχει ενώσει τον νου του με την καρδία του, που έχει ενοποιημένες τις ψυχοσωματικές του δυνάμεις, που ζεί με αρετή, με ανιδιοτελή αγάπη προς τον Θεό και τον συνάνθρωπο. Αυτός ο άνθρωπος είναι σε θέση να προσφέρει όλο τον άνθρωπο, όλη την ανθρωπότητα και όλη την κτίση προς τον Θεό. Η προσφορά του, η άνοδός του προς τον Θεό κατά τον Παλαμά γίνεται «μετά παντός είδους κτίσεως», δηλαδή με όλη την κτίση. Τότε ο άνθρωπος και η κτίση, η δημιουργία αγιάζεται. Ούτε η επιστήμη, ούτε η φιλοσοφία, ούτε η τέχνη αποτελούν εμπόδιο στην επίτευξη αυτού του σκοπού, αλλά η εμπαθής προσκόλληση και η δημιουργία αυτοσκοπού σε αυτά. Ο εν Χριστώ άνθρωπος ζεί 24 ώρες το 24ωρο εν Χριστώ μέσα στην καθημερινότητα, με την ενασχόλησή του στο επάγγελμά του, την επιστήμη του, την τέχνη του. Αυτός ο τρόπος υπάρξεως του ανθρώπου πρέπει να προβληματίσει όλους εμάς και να αποβεί το αυθεντικό πρότυπο της κοινωνίας.
Δυστυχώς από τον χώρο που βρίσκομαι τώρα δεν θα μπορέσω να παρακολουθήσω το όμορφο Συνέδριό σας, αλλά εύχομαι να κατευοδωθούν οι εργασίες του Συνεδρίου από την Κυρία Θεοτόκο, την Ηγουμένη του Αγίου Όρους και από το άξιο τέκνο της, τον άγιο Γρηγόριο Παλαμά.