Το μαρμάρινο τέμπλο

Το καθολικό της Μονής διέθετε αρχικά μαρμάρινο τέμπλο, το οποίο χρονολογείται ταυτόχρονα με την ίδρυση της Μονής και την κατασκευή του ναού, ανάμεσα στο 972 και το 985. Στο δεύτερο μισό του 18ου αιώνα διαλύθηκε και αντικαταστάθηκε από νεώτερο ξυλόγλυπτο εικονοστάσιο. Από το παλαιό τέμπλο σώζεται στην αρχική του θέση μόνο ο στυλοβάτης και δύο μικροί πεσσοί από σκυριανό μάρμαρο, δεξιά και αριστερά της Ωραίας Πύλης .Τα υπόλοιπα μέλη του ενσωματώθηκαν σε διάφορα κτήρια της Μονής, τα οποία κτίσθηκαν ή ανακαινίσθηκαν από τα τέλη του 18ου ως τα μέσα του 19ου αιώνα. Συγκεκριμένα, δύο τμήματα του επιστυλίου έχουν τοποθετηθεί ως παραστάδες στο θύρωμα της βασιλείου πύλης του παρεκκλησίου της Αγίας Ζώνης.

Δύο άλλα έχουν χρησιμοποηθεί ως γείσα στα θυρώματα της νότιας και ανατολικής εισόδου της τράπεζας. Ο τρούλλος του ίδιου παρεκκλησίου στηρίζεται σε τέσσερις κίονες, προερχομένους από το τέμπλο . Τα τέσσερα θωράκιά του επαναχρησιμοποιήθηκαν στην πεσσοστοιχία του εξωνάρθηκα του καθολικού , ενώ έχουν εντοπισθεί και ορισμένα τμήματα από λοξότμητη επίστεψη θωρακίων, τα οποία ανήκουν μάλλον στο τέμπλο. Τα μαρμάρινα αυτά μέλη διακοσμούνται κυρίως με γεωμετρικά ή φυτικά θέματα, εγγεγραμμένα σε κύκλους ή εντεταγμένα σε ορθογώνια διάχωρα, σε συνδυασμό με φυλλοφόρους σταυρούς. Για την εκτέλεση του διακόσμου χρησιμοποιήθηκε μία ποικιλία τεχνικών (πρισματικής κοίλης γλυφής, διάτρητης και επιπεδόγλυφης). Με βάση αυτά τα σωζόμενα τμήματα και τα ίχνη πάνω στον στυλοβάτη μπορεί να αναπαρασταθεί σχεδιαστικά το τέμπλο , το οποίο ήταν τοποθετημένο μπροστά από την δυτική όψη των διαχωριστικών τοίχων του ιερού και εκτεινόταν χωρίς διακοπή από τον βόρειο ως τον νότιο τοίχο του ναού. Φαίνεται ότι αποτέλεσε ένα από τα πιο αξιόλογα τέμπλα στο Αγιον Ορος, τόσο για την μορφή του, όσο και για την ποιότητα του γλυπτού του διακόσμου.