Θεία Λατρεία

Κεντρική θέση στην ζωή του κοινοβίου κατέχουν οι κοινές λατρευτικές εκδηλώσεις.  Η καθημερινή κοινή λατρεία επιτελείται στο καθολικό με τις ακολουθίες του Μεσονυκτικού, του  Ορθρου, των  Ωρών, της θείας Λειτουργίας, του  Εσπερινού και του  Αποδείπνου.  Η θεία Λειτουργία, αν δεν είναι ημέρα κάποιας μεγάλης εορτής, τελείται στα παρεκκλήσια της Μονής.

Η λατρευτική ζωή της Μονής καθορίζεται από το βατοπαιδινό λειτουργικό Τυπικό. Το Τυπικό αυτό προήλθε από εκείνο των  Ιεροσολύμων όπως διασκευάσθηκε στην Κωνσταντινούπολη από τους μοναχούς του Στουδίου και διαμορφώθηκε στην Μονή σταδιακά από τον ΙΑ´ αι και εξής. Παρουσιάσθηκε δε ολοκληρωμένο σε χειρόγραφο του 1869 που φυλάσσεται στην βιβλιοθήκη της Μονής.

Οι σπουδαιότερες ακολουθίες που τελούνται σε συγκεκριμένες σημαντικές εορτές και περιστάσεις είναι:

α) οι αγρυπνίες των μεγάλων δεσποτικών και θεομητορικών εορτών (Χριστούγεννα, Κοίμηση της Θεοτόκου κ.λπ.), όπως και των εορτών σημαντικών αγίων

β) οι ακολουθίες που τελούνται στις τέσσερις πανηγύρεις της Μονής· για την εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου (25 Μαρτίου), των βατοπαιδινών Αγίων (10  Ιουλίου), της Καταθέσεως της  Αγίας Ζώνης της Θεοτόκου (31 Αυγούστου) και για αυτή της ευρέσεως του λειψάνου του αγίου Ευδοκίμου του Νεοφανούς (5  Οκτωβρίου)

γ) ο αγιασμός που τελείται την πρώτη Κυριακή κάθε μήνα με λιτάνευση της εικόνας της Παναγίας της Βηματάρισσας.

Η κοινή τράπεζα, δηλαδή η συνεσθίαση όλων των μοναχών που γίνεται δύο φορές την ημέρα, μετά την θεία Λειτουργία και μετά τον  Εσπερινό, αποτελεί μία προέκταση της ακολουθίας.  Εκεί ο μοναχός δεν παύει να τρέφεται πνευματικά, αφού ο αναγνώστης διαβάζει από την θέση του άμβωνα στο κέντρο της Τράπεζας ώστε να τον ακούνε όλοι, βίους  Αγίων, Γεροντικά, πανηγυρικούς λόγους, Κυριακοδρόμια κ.ά.

Εκτός από την κοινή λατρεία κάθε μοναχός έχει την δυνατότητα να ασκείται στην προσευχή, την νοερά εσωτερική εργασία στο ιδιαίτερο κελλί του.  Απώτερος σκοπός είναι η εφαρμογή της εντολής «αδιαλείπτως προσεύχεσθε» (Α´ Θεσ. 5,17), που επιτυγχάνεται με την άσκηση της μονολόγιστης ευχής του  Ιησού, δηλαδή το «Κύριε  Ιησού Χριστέ, ελέησόν με». Ο μοναχός αρχικά προσεύχεται για τον προσωπικό του αγιασμό. Κατόπιν όσο καθαρίζεται από τα πάθη και φωτίζεται από την θεία Χάρη προσεύχεται για τον συνάνθρωπο, για τους θλιβομένους, για την σωτηρία όλου του κόσμου. Αυτή είναι η μεγάλη προσφορά του μοναχισμού, η προσευχή υπέρ του κόσμου.

Επίσης η μελέτη της Αγίας Γραφής και Πατερικών βιβλίων αποτελεί πνευματικό εντρύφημα για κάθε μοναχό και θεωρείται επέκταση της προσευχής.