Τί είναι ταπείνωση;

Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι υπεράνω των ανθρώπινων μέτρων και κανόνων. Η ταπείνω­ση δεν είναι απλά μια αρετή ή καλοσύνη, που ανή­κει στα ανθρώπινα μέτρα και κατορθώματα. Είναι υπερφυσικό πράγμα και νόημα, που μόνο ο φωτι­σμός και η έλλαμψη της θείας Χάριτος μπορεί να περιγράψει.

Η ταπείνωση είναι εικόνα και μορφή των θείων ιδιοτήτων. Δίκαια ονομάστηκε, από όσους έφτασαν στη θέωση, θείο ένδυμα και «στολή της θεότητος». Θεωρείται η βάση της «ακινησίας» προς τα πάθη, η σφραγίδα του τέλειου, η θέση του αμετάβλητου και πολλά άλλα, που ανήκουν στη θεία παντελειότητα.

Σε όσα η θεία μεγαλοπρέπεια εκδηλώνεται, δεν απουσιάζει η ευωδία της ταπεινώσεως και δικαίως ειπώθηκε ότι «ο Θεός δίδει τη χάρη του στους ταπεινούς» (Ιακ. 4,6). Η συντριβή της ανθρώπινης φύσεως προ­ήλθε από την είσοδο της κατάρας του εγωισμού, της λέπρας του υψηλού φρονήματος, της αρρώστιας και του θανάτου του σατανά. Άρα ορθά ο Θεός «υπερηφάνοις αντιτάσσεται» και όπου ο Θεός, που περικρατεί το σύμπαν, αντιστέκεται ποιός μπορεί να αντεπεξέλθει;

Σε όλες τις παντοκρατορικές θείες ιδιότητες συ­νυπάρχει και συμπορεύεται η ταπεινή μορφή και ε­πισφραγίζεται ο νόμος και ο λόγος της ακινησίας και πληρότητας του θείου θελήματος και της πανσωστικής πρόνοιας. Απόδειξη της πληρότητας αυ­τής της θεοειδούς μορφής είναι αυτό, που και ο Ί­διος αποκάλυψε, ότι είναι Θεός «ταπεινός τη καρδία» και όχι μόνο εξωτερικά. Αν ο ίδιος ο Θεός ομολογεί ότι είναι «ταπεινός τη καρδία», δεν σημαίνει αυτό ότι η ταπείνωση είναι ο χαρακτήρας κάθε λογικής προσωπικότητας και άρα δεν είναι ξένη προς τη φύση μας, αλλά υπόσταση και θέση της ζωής;

Αν η παραχάραξη του να σκέφτεται κανείς τα­πεινά συνέτριψε και αφάνισε τη θαυμαστή και υπέρ­λαμπρη αγγελική ωραιότητα και αξία, δεν σημαίνει αυτό ότι η ταπείνωση είναι χαρακτήρας και ουσία και όχι εξωτερικό σχήμα ή προσποίηση;

Εδώ τώρα λύεται το πρόβλημα της περιεκτικής αποστασίας και πτώσεως της ανθρώπινης φύσεως. Κάθε πτώση ή αποτυχία έχει αρχή και ρίζα την απώλεια του ταπεινού φρονήματος. Η ιδιοτέλεια, η ιδιορρυθμία, η αυταρέσκεια, η ανεξαρτησία, η απείθεια, ο αναρχισμός και τα παρόμοια του εγω­κεντρισμού είναι η ανατροπή του ταπεινού φρονή­ματος στο οποίο βρίσκεται η θέση του Θεού και του θείου θελήματος.

Αν ο Θεός αποκαλύπτει ότι στη φύση του είναι ταπεινός, δεν μένει πλέον κανένα ερωτηματικό γιατί η ταπείνωση επιβάλλεται για την ίαση και ισορρο­πία της παγκόσμιας διαστροφής. Όσοι, κατά τη γνώμη μου, αισθάνονται την αδυναμία και αποτυχί­α τους, ας καταφεύγουν γρήγορα στο ταπεινό φρό­νημα και την πράξη για την επανάκτηση των όσων χάσαμε και ας μην πελαγοδρομούν σε αφηρημένες και σατανικές ιδεολογίες, που γεννούν το θάνατο.

Τα εκατομμύρια των αθλητών του αιματηρού και του αναίμακτου μαρτυρίου, στην εκκλησιαστική μας ιστορία, διέπρεψαν με την ταπείνωση, αντιγρά­φοντας τον γλυκύτατο Σωτήρα μας. Όσοι θέλουν να επιστρέφουν στην ουράνια πόλη, της οποίας τεχνί­της και δημιουργός είναι ο Θεός, ας αγκαλιάσουν σταθερά τη μακάρια ταπεινοφροσύνη, που μπορεί να τους μεταμορφώσει και να τους αναδείξει κλη­ρονόμους της αιωνιότητας.

(Γέροντος Ιωσήφ Βατοπαιδινού, Συζητήσεις στον Άθωνα, Ψυχωφελή Βατοπαιδινά 13, σ. 124-129)