Εισαγωγή στον Μοναχικό Βίο

Ο άνθρωπος δημιουργημένος «κατ  εικόνα» Θεού έχει ως προορισμό να φθάσει σε ομοίωσή Του.  Αν προτιμήσει με ελεύθερη γνώμη και με όλη την προαίρεσή του την στροφή προς τον Θεό, η θεία Χάρις τον ανάγει στην θέωσή του, που είναι και το τέρμα του προορισμού του.

Η μοναστική ζωή περιστρέφεται κυρίως γύρω από αυτόν τον σκοπό· το να γνωρίζει εμπειρικά τον Θεό, να φθάσει ο μοναχός διά της μετανοίας στην θέωση.  Ο άγιος  Ισαάκ ο Σύρος λέγει ότι μοναχός είναι αυτός που ζεί εκτός του κόσμου και προσκολλάται στον Θεό με την προσευχή και τις υπόλοιπες αρετές για να επιτύχει τα μέλλοντα και αιώνια αγαθά. Σύμφωνα με τις γνώμες των Πατέρων η μοναχική πολιτεία είναι «τό καύχημα της  Εκκλησίας του Χριστού», αποτελεί την «αγγελική πολιτεία» και τον «φιλόσοφο βίο».

Δύο τρόποι μοναχικής ζωής υπάρχουν, ο κελλιώτικος και ο κοινοβιακός. Αυτός που ασπάζεται την κελλιώτικη ζωή, ζεί μόνος του ή με λίγους ακόμη μοναχούς.  Ο κοινοβιακός είναι αυτός που καθιερώθηκε στα μοναστήρια, όπου πολλοί μοναχοί ακολουθούν ένα κοινό τρόπο ζωής και έχουν τα πάντα κοινά κατά μίμηση των πρώτων χριστιανών στους  Αποστολικούς χρόνους. Τον κοινοβιακό τρόπο ζωής ακολουθούν σήμερα όλες οι Μονές του  Αγίου  Ορους, και φυσικά η Μονή Βατοπαιδίου.

Ο μοναχός προσπαθεί να μιμηθεί την ζωή του ιδίου του Χριστού και των αγίων Πατέρων.  Ιδιαίτερα οι βατοπαιδινοί μοναχοί έχουν ως πρότυπά τους τους οσίους Πατέρες που ζήσανε πριν από αυτούς στον ίδιο ευλογημένο χώρο της ασκήσεως και της ησυχίας με τις τόσες θαυματουργές εικόνες της Παναγίας και τα πολλά άγια λείψανα.

Η ζωή του κοινοβιάτου μοναχού στο κελλί του, στις  Ακολουθίες, αλλά και στην καθημερινή εργασία που γίνεται με την μορφή του διακονήματος μπορεί εξωτερικά να φαίνεται η ίδια και επαναλαμβανόμενη, έχει όμως Χριστοκεντρικό χαρακτήρα και αποβλέπει σε υψηλό πνευματικό σκοπό.