Γρηγόριος Μοναχός (19ος αιώνας)

Ο μοναχός Γρηγόριος, Πρωτοψάλτης της μονής Βατοπαιδίου, ακμάζει στα μέσα κυρίως του 19ου αιώνα. Ο Γρηγόριος μαθητής του Ματθαίου Εφεσίου, διακρίθηκε για την φωνή του και για την ικανότητά του στο να ψάλλει. Σε βιβλιογραφικά σημειώματα του Ματθαίου τον συναντούμε ήδη από το 1821, για τον οποίο ο δάσκαλός του γράφει “εδωρήθη δώρον του ημετέρου μαθητού και κατά πνεύμα τέκνου μου Γρηγορίου, διά τους εις εμέ κατά Θεόν πολλούς κόπους του· όπως ψάλλων αυτός τε και οι μετ’ αυτού εντυγχάνοντες, εύχωνται προς Κύριον του ελεήσαι με· εγράφη δε εν έτει σωτηρίω αωκαω (1821) εν μηνί σεπτεμβρίω·” Ο κώδικας αυτός και ένας του έτους 1822 δωρήθηκαν από τον Ματθαίο στον μαθητή του Γρηγόριο, ο οποίος με την σειρά του τους αφιέρωσε στην Σκήτη του Αγίου Δημητρίου, σημειώνοντας στην αφιέρωση, “Η παρούσα νέα ανθολογία αφιερώθη εις την του Βατοπαιδίου Ι. Σκήτην του Αγ. Δημητρίου, υπό του αρχιμουσικού της Ι. Μονής του Βατοπαιδίου κ. Γρηγοράκη εις μνημόσυνον αυτού· εν έτει αωοθ’ (1879) φεβρουαρίου 15η” Οι δύο αυτοί κώδικες φυλλάσονται σήμερα στην βιβλιοθήκη της Μονής φέροντας τους αριθμούς 47 και 48. Ο Ματθαίος αφιέρωσε στον Γρηγόριο δύο ακόμη κώδικες τους υπ’ αριθμόν 1582, ένα Δοξαστάριο του 1816, και τον 1599, ένα ειρμολόγιο του 1823. Από τα ανωτέρω σημειώματα μαθαίνουμε ότι ο Γρηγόριος ήδη από το 1821 έψαλλε στην μονή. Ως Πρωτοψάλτη όμως τον συναντούμε πρώτη φορά στα 1853, σ’ ένα σημείωμα που φανερώνει και την καταγωγή του· “Και τόδε συν τοίς άλλοις Γρηγορίου μοναχού Πρωτοψάλτου Βατοπαιδινού, εκ της νήσου Σάμου, από χωρίον· Στεφανούπολις νύν δε ονομαζόμενον Βαθύ. 1853 Απριλίου 22”.